دریچه میترال

 نارسایی دریچه میترال:

وظیفه دریچه میترال این است که به هنگام انقباض بطن چپ، به طور کامل بسته شود تا خون از حفره بطن چپ، بدون پس زدن به حفره قبلی یعنی دهلیز چپ، وارد آئورت شود.

نارسایی دریچه میترال بیماری شایعی است که به علت ناکفایتی دریچه در بسته شدن کامل ایجاد میشود. بدین صورت که با هر بار انقباض بطن، مقداری از خون به جای حرکت به جلو، به درون دهلیز پس زده میشود. در نتیجه میزان خونی که به درون آئورت برای خون رسانی به همه بدن پمپ میشود کاهش می یابد.

در صورتی که این میزان ناکفایتی خفیف باشد و پیشرفت نکند برای بیمار پیامد خاصی نخواهد داشت.

اما در صورتی که این میزان به متوسط یا شدید برسد، به ناچار بطن چپ باید با قدرت بیشتری منقبض شود تا بتواند خون را به همه قسمت های بدن برساند. این اضافه کاری بطن چپ به مرور زمان باعث تغییراتی در ماهیچه قلب و تغذیه آن میشود. بروز این تغییرات بسته به علت بروز بیماری و شدت نارسایی، میتواند بین چند سال تا چند دهه طول بکشد.

تغییرات بدین صورت است که ابتدا (مانند تمرین اضافه بر روی هر ماهیچه از بدن، مثل وزنه برداری) ماهیچه قلب به علت کار بیشتر، بزرگ میشود. تا اینجا شاید مشکلی برای بیمار ایجاد نشود و نیاز به عمل هم پیدا نمیکند.

اما اگر این کار اضافه تحمیلی ادامه یابد، عضله قلبی ضعیف میشود و تحلیل میرود. به دنبال عملکرد ضعیف عضله، خون به خوبی به بیرون از قلب (آئورت) پمپ نمیشود و هر بار مقداری خون در قلب باقی میماند. در نتیجه قلب هر بار مقداری بزرگتر میشود.

با بزرگتر شدن و انقباض ناکافی بطن چپ، مقدار خون پس زده شده به دهلیز نیز بیشتر شده و دهلیز نیز بزرگتر میشود. در این مرحله ریتم قلب نیز به هم میریزد و خون از دهلیز به ریه پس زده میشود و باعث بروز فشار خون ریوی میشود. این تغییرات به مرور پیش میروند و هرچه پیشرفت میکنند، غیر قابل بازگشت میشوند.

قلب در این حالت نارسا میشود و بیمار دچار علائم نارسایی قلبی از جمله تنگی نفس ابتدا در حالت فعالیت و در فرم پیشرفته حتی در حالت استراحت میشود.

علت بیماری

 علل بروز نارسایی میترال:

1.    پرولاپس (افتادگی) دریچه میترال

2.    اندوکاردیت عفونی (عفونت بافت داخلی قلب)

3.    تب روماتیسمی

4.    بیماری های مادرزادی قلبی

5.    تروما (آسیب ضربه ای مانند تصادفات)

6.    بیماری های دیگر قلب

علائم

 علائم و نشانه های نارسایی میترال:

اکثر افراد با نارسایی میترال، علامت خاصی ندارند. بیماران با نارسایی درجه خفیف یا متوسط شاید هیچ وقت در عمرشان علامتی نشان ندهند و به طور نرمال به زندگی خود ادامه دهند.

حتی در بیمارانی که دچار نارسایی شدید هستند ممکن است تا زمانی که نارسایی قلبی رخ نداده است، علامتی نداشته باشند. که در صورت رخداد، علائم به شکل خستگی، ضعف، کوتاهی نفس، تنگی نفس در زمان فعالیت یا استراحت و تجمع آب و ورم در اندام های تحتانی خواهد بود.

تشخیص بیماری

 چگونه نارسایی میترال را تشخیص دهیم؟

1.    اولین جایی که شک به نارسایی میترال میشود زمانی است که پزشک شما در معاینه قلب با گوشی پزشکی، صدای اضافه ای میشنود. در این حالت، برای تشخیص بهتر علت این صدای اضافه نیاز به تست های دیگر هست.

2.    ECG نوار قلب: نوار قلب با ثبت فعالیت الکتریکی قلب تصویری از هر ضربان به ما میدهد. با استفاده از نوار قلب میتوان اختلالات ریتم یا اختلالات عروق کرونر (عروق تغذیه کننده ماهیچه های قلبی) یا علل دیگر بروز نارسایی میترال را تشخیص داد

3.    عکس قفسه سینه (CXR) : در عکس قفسه سینه، بزرگی حفره های قلبی، عروق قلبی یا تجمع مایع در ریه ها قابل تشخیص است.

4.    اکوکاردیوگرافی: در اکوکاردیوگرافی با استفاده از اشعه اولتراسوند (شبیه سونوگرافی) سایز حفره های قلب، حرکت باز و بسته شدن دریچه ها و حرکت دیواره های قلب مشخص میشوند. همچنین با این روش میتوان میزان برون ده قلبی را (که معیار مناسبی از میزان خونی است که قلب به کل بدن میفرستد) اندازه گیری کرد.

در بیشتر موارد اکو از روی قفسه سینه انجام میشود. به طوری که ژل مخصوص را روی پوست قفسه سینه ریخته و پروب اکو را روی قفسه سینه شما به آرامی فشار میدهند.

اما در برخی از موارد برای دقت بیشتر از اکو مری استفاده میشود که روش همان روش است منتها به جای اینکه از روی قفسه سینه انجام شود، پس از بیهوشی موقتی از طریق دهان وارد مری شما شده و در آنجا از نمای نزدیکتری به قلب نگاه میکنند و اندازه گیری ها انجام میشود.

درمان

 درمان نارسایی میترال:

نیاز به درمان، بستگی به وجود و شدت علائم، علت بیماری و بیماری های دیگری که بیمار ممکن است داشته باشد دارد.

اکثر بیمارانی که نارسایی خفیف یا متوسط دارند، ممکن است اصلا نیازی به درمان نداشته باشند.

درمان ارجح برای اکثر بیمارانی که نارسایی شدید دارند، عمل جراحی ترمیم یا تعویض دریچه است. اما در برخی بیماران بسته به شرایط ممکن است این عمل به تعویق بیفتد یا ملقا شود.

شدت نارسایی با انجام اکوکاردیوگرافی مشخص میشود.

عمل جراحی:

برای عمل جراحی ترمیم یا تعویض دریچه، شما به اتاق عمل میروید، تحت بیهوشی قرار میگیرید. جراح برشی عمودی بر روی قفسه سینه شما ایجاد میکند تا دسترسی به قلب شما داشته باشد. برای انجام عمل، قلب باید موقتا از کار بایستد. در این زمان، از دستگاهی استفاده میشود که به جای قلب خون را در بدن میچرخاند و به جای ریه، به آن اکسیژن اضافه میکند. عمل معمولا بین دو تا چهار ساعت طول میکشد.

ترمیم دریچه:

در عمل ترمیم، جراح سعی میکند دریچه خود بیمار را به گونه ای تغییر شکل دهد که کامل بسته شده و میزان پس زدن خون به دهلیز چپ کم شود. این بیماران پس از عمل به درمان ضد انعقادی مادام العمر نیاز پیدا نمیکنند.

تعویض دریچه:

دریچه مورد استفاده برای تعویض دریچه ممکن است مکانیکی (فلزی) یا بیولوژیک(دریچه قلب خوک) باشد که هرکدام خوبی و بدی خاص خود را دارند.

دریچه فلزی: مدت زمان بیشتری میتوانند در بدن بمانند، اما فرد تا آخر عمر باید از داروی وارفارین برای جلوگیری از تشکیل لخته استفاده کند. همچنین ممکن است صدای به هم خوردن دو فلز در هر بار بسته شدن دریچه قلبش، به گوش فرد برسد.

دریچه های بیولوژیک: امکان پارگی دارند در نتیجه در زمان نزدیک تری نیاز به تعویض مجدد پیدا میکنند (هر 10 سال). در نتیجه مخصوصا برای افراد زیر 60 سال شاید گزینه خیلی خوبی نباشد.

به طور کلی طبق مطالعات انجام شده توصیه میشود:

بیماران کمتر از 60 تا 65 سال که منع مصرف داروی ضد انعقاد ندارند از دریچه فلزی استفاده کنند.

در بیماران بالای 70 سال از دریچه بیولوژیک استفاده شود.

دوران نقاهت پس از عمل:

اکثر بیماران پس از 5 تا 6 روز میتوانند از بیمارستان مرخص شوند.

بازگشت به کار بسته به شغل فرد است اما اکثر بیماران میتوانند پس از دو ماه به سر کار خود بازگردند.

اولین مراجعه به جراح، حدودا یک هفته پس از جراحی است و حدودا یک تا دو هفته پس از مراجعه به جراح نیز باید به متخصص داخلی قلب مراجعه شود تا اکوکاردیوگرافی نیز انجام دهد.

درمان دارویی پس از عمل:

برای برطرف ساختن علائم نارسایی قلبی در بیماران ممکن است از داروهای زیر به بیمار تجویز شود:

• گشاد کننده عروق: مانند نیتروپروساید، هیدرالازین و ...
• ضد انعقاد ها
• انتی بیوتیک: بیمارانی که ترمیم یا تعویض دریچه انجام داده اند، از این پس، قبل از انجام اعمال دندان پزشکی، دهانی و یا حلق و راه تنفسی فوقانی باید از انتی بیوتیک استفاده کنند تا احتمال ابتلا به عفونت بافت قلب را کاهش دهند.